Nabycie sprawdzające polega na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, w zakresie:

1) ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej,

2) wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.

Nabycia sprawdzającego dokonuje naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego w miejscu sprzedaży towarów lub świadczenia usług przez sprawdzanego.

W procedurze nabycia sprawdzającego podmiotem sprawdzanym jest:

1. a) podatnik dokonujący sprzedaży towarów lub usług, u którego jest dokonywane nabycie sprawdzające, albo
2. b) osoba dokonująca w imieniu i na rzecz podatnika, o którym mowa w lit. a, sprzedaży towarów lub usług.

Natomiast sprawdzającym w procedurze nabycia sprawdzającego jest:

1. a) osoba zatrudniona w urzędzie skarbowym albo urzędzie celno-skarbowym lub podległym oddziale celnym,
2. b) funkcjonariusz pełniący służbę w urzędzie celno-skarbowym lub podległym oddziale celnym

– dokonujący nabycia sprawdzającego.

Ważne! Naczelnik urzędu skarbowego i naczelnik urzędu celno-skarbowego mogą dokonywać nabycia sprawdzającego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Nabycie sprawdzające odbywa się w miejscu sprzedaży towarów lub świadczenia usług przez sprawdzanego. Urzędnik dokonuje zakupu towaru lub usługi, a następnie po zweryfikowaniu prawidłowości działania sprawdzanego, czyli udokumentowania sprzedaży na kasie rejestrującej i  wydanie paragonu fiskalnego, zobowiązany jest do:

1. a) okazania legitymacji służbowej sprawdzanemu oraz na żądanie sprawdzanego stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego wskazującego sprawdzającego,
2. b) poinformowania sprawdzanego o dokonaniu nabycia sprawdzającego,
3. c) pouczenia sprawdzanego o jego prawach i obowiązkach.

Sprawdzający ma prawo sporządzania szkiców, kopiowania, filmowania, fotografowania oraz dokonywania nagrań dźwiękowych – dla potrzeb dokumentowania czynności nabycia sprawdzającego.

Ponadto sprawdzający po dokonaniu nabycia sprawdzającego jest zobowiązany do zwrócenia towaru wraz z paragonem fiskalnym (jeśli go otrzymał). 

Paragon nie zostanie zwrócony przez urzędnika, gdy:

1. a) podatnik (sprawdzany) odmówi zwrotu zapłaty otrzymanej za towar lub usługę,
2. b) nie jest możliwa ponowna sprzedaż towaru lub usługi z uwagi na ich specyfikę,
3. c) sprawdzający odstąpi do zwrotu towaru.

Sprawdzany natomiast ma obowiązek:

1. a) przyjęcia z powrotem zwracanego towaru,
2. b) przyjęcia paragonu dokumentującego sprzedaż towaru (jeśli został nabity),
3. c) zwrotu otrzymanej zapłaty.

UWAGA! Usługa wykonana w toku nabycia sprawdzającego nie podlega zwrotowi!

Sprawdzający kończy przeprowadzenie nabycia sprawdzającego:

1. a) sporządzając notatkę służbową – jeżeli nie było żadnych nieprawidłowości w sprzedaży towaru lub usługi,
2. b) spisując protokół – jeżeli pojawiły się nieprawidłowości,
3. c) mandatem i protokołem – jeżeli paragon nie został nabity na kasie fiskalnej.

Zarówno notatkę służbową jak i protokół sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje sprawdzany.

Jakie kary mogą być nałożone w związku z nabyciem sprawdzającym?

Kara za utrudnianie kontroli

Kto osobie uprawnionej do dokonania nabycia sprawdzającego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej:

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (w przypadku mniejszej wagi).

Kara za odmowę przyjęcia zwracanego towaru, paragonu lub odmowę zwrotu otrzymanej zapłaty

Kto osobie uprawnionej do dokonania nabycia sprawdzającego odmawia przyjęcia zwracanego towaru nabytego w toku nabycia sprawdzającego, przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż zwracanego towaru lub usługi niewykonanej w toku nabycia sprawdzającego wydanego tej osobie w toku nabycia sprawdzającego, lub zwrotu zapłaty otrzymanej za zwracany towar nabyty w toku nabycia sprawdzającego lub usługę niewykonaną w toku nabycia sprawdzającego – podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

PODSTAWA PRAWNA

art. 28 ust. 1 pkt 7a, art. 28a, art. 33 ust. 1 pkt 1a, art. 33a ust. 1, art. 94k–94x ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej – j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 615; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 760

art. 83 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy – j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 818

rozdział 5 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 221; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 803